تیک های عصبی

طبق تحقیق، تیک‌ های عصبی به حرکات یا رفتارهای تکراری گفته می‌شود که به صورت غیرارادی در بخش‌های مختلفی از بدن بروز پیدا می‌کند. تیک‌ های عصبی ، یکی از شایع‌ ترین مشکلات روانی است که به گفته کارشناسان دلایل شیوع آن چندان مشخص نیست، ولی تخمین زده می‌ شود بین ۵ تا ۲۵ درصد کودکان در سنین مدرسه نیز نوعی از اختلال تیک های عصبی را تجربه می ‌کنند. تیک ‌ها ی عصبی حرکات غیرطبیعی ناگهانی، مکرر، سریع و هماهنگی هستند که معمولا به راحتی قابل تقلید می باشند . تیک های عصبی که عمدتاً ریشه‌های روانی  دارند، ممکن است ناشی از کمبود برخی یون‌ها و املاح معدنی از جمله منیزیم باشد.

 ساده‌ترین تیک‌های عصبی ، تیک‌های چشمی (معمولا پلک فرد می‌پرد) و همچنین تیک‌های آوایی هستند که صوتی یا به صورت صاف کردن صدا نشان داده می‌شود. پریدن گوشه‌ چشم، پرش در ناحیه ‌گردن و حرکات اضافه در شانه را از تیک ‌های حرکتی می ‌دانند و در خصوص تیک ‌های صوتی علاوه بر تکان‌ های عضلات، سیستم صوتی نیز(مانند صاف کردن گلو،خرخر کردن و بالا کشیدن بینی و …) درگیر می ‌شود.تیک‌ هایی که به تازگی آغاز شده‌اند، اغلب نیاز به درمان ندارند. توصیه مناسب به والدین و اطرافیان کودک مبتلا به تیک  ، این است که توجهی به تیک ‌ها نداشته باشند، زیرا تمرکز روی تیک، باعث تشدید آن می‌ شود.اکثر تیک‌ هایی که تازه آغاز شده‌اند، مسیر محدود و گذرایی دارند و به سمت اختلال جدی ‌تری پیش نمی ‌روند و حداکثر طی دوره‌های استرس ‌آور عود می‌ کنند. معدودی از تیک‌ ها بیشتر از یک ‌سال طول می ‌کشند.

دسته دیگر تیک‌ها ی عصبی  ، تیک ها در عضلات بدن نمایان می‌شود که شکستن قلنج به طور مرتب و یا انداختن شانه‌ها به طور مرتب از تیک‌های عضلات بدن است. برخی از تیک‌ها ی عصبی نیز ترکیبی از یک یا چند تیک است. حرکات به‌ صورتی مشابه مکررا رخ می ‌دهند و بیمار قادر است به ‌صورتی ارادی برای مدتی کوتاه آن ها را مهار کند، اما این امر ممکن است سبب اضطراب بیمار شود. گاهی تیک به صورت صداهای خاصی بروز پیدا می‌کند که در این صورت تیک‌های صوتی خواهیم داشت.

تیک‌های صوتی به صورت تیک‌های ساده هستند، سرفه‌های مکرر، سینه صاف کردن و بینی بالا کشیدن به صورت تکراری یا غیرارادی از جمله تیک‌های صوتی هستند. تیک‌های صوتی می‌توانند به صورت بروز کلمات یا عبارت‌های ناهنجار نیز دیده شوند. چرا که فرد در زمان تیک، تحت اختیار خود نیست و کلمات و عبارات ناهنجار بی‌اراده از دهانش خارج می‌شود. گاهی تیک‌ها ممکن است به صورت رفتارهای پیچیده‌تری خود را نشان بدهند مانند لمس کردن، بوییدن یا پریدن که در بسیاری موارد برای خود فرد یا اطرافیان ممکن است ناراحتی ایجاد کند. تغییرات یکسری از مواد شیمیایی موجود در مغز منجر به این حرکات غیرارادی تکراری می‌شود. عوامل روانی مانند استرس، اضطراب یا عوامل فیزیولوژیک مانند خستگی، بدخوابی یا کار زیاد را می توان در تشدید این حرکات و تیک‌ها  مؤثر دانست.

سیر تیک‌ها نوسانی است؛ گاهی تشدید می‌شوند بعضی اوقات نیز کاهش پیدا می‌کنند حتی گاهی اوقات ممکن است برای مدتی خاموش شوند.  تیک‌ ها در نتیجه فشار روانی تشدید می ‌شوند و حین فعالیت‌ های ارادی و تمرکز فکری کاهش یافته و در خواب از بین می‌ روند.

 یکی از نکاتی که درباره ی تیک ‌ها حائز اهمیت است، نوع برخورد و نگاه عوام به آن است که باعث می ‌شود، فرد مبتلا دچار احساس ناخوشایندی شود و خود را از انظار پنهان کند و در صورت افزایش بیش از حد این اختلال، حتی در رفتارهای اجتماعی او نیز تاثیر بگذارد. اگر افراد با نشانه‌ های طولانی‌ مدت تیک مواجه شدند، باید برای جلوگیری از اختلالات وسیع  تر به ‌پزشک  مراجعه نمایند.

تیک در آقایان سه‌ برابر بیشتر از خانم ها است و تیک‌ های مزمن بیشتر بین سنین ۶ تا ۱۲ سالگی دیده می ‌شوند.

علت‌ تیک های عصبی چیست ؟

علت  تیکهای عصبی هم می تواند ژنتیک و هم عامل محیطی باشد. زمانی که عامل ژنتیک قوی باشد (هر اختلال و یا هر بیماری) حتی مقدار کمی فشارهای عصبی بیرونی و محیطی کافی است تا تیکهای عصبی خود را بروز دهد. و اگر عامل ژنتیکی تیکهای عصبی ضعیف باشد فشارهای محیطی قوی تری نیاز است تا تیکهای عصبی خود را نشان دهند.

زمانی اعتقاد بر این بود که تیک‌ ها علائم بیرونی احساسات سرکوب شده و کشمکش‌های درونی ‌اند. امروزه در بسیاری از نقاط جهان آن را ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی می ‌دانند. تیک تقریباً در یک سوم موارد، پایه ژنتیک دارد، اما در برخی حالات ممکن است.این عادت از طریق تقلید به دست آید.همچنین مشخص شده است که رفتارهای تیکی در زمان فشارهای عصبی افزایش می ‌یابد که این امر به “تیک عصبی” منجر می ‌شود.

در صورتی که از وجود تیک‌ های عصبی رنج می‌ برید، نکات زیر را مد نظر داشته باشید:

کاهش فشار روحی:

به لحاظ این که رفتارهای تیکی غالباً با فشار روحی تشدید می‌ شوند، مواردی را در زندگی جست ‌و جو کنید که ممکن است منشأ ناراحتی یا نگرانی باشند.مثلا ببینید آیا تلاش می‌ کنید که از وظایف  روزانه  عقب نمانید؟ آیا انتظارات بالائی از خود دارید ؟

برای کاهش تنش‌های احتمالی و ایجاد آرامش و اطمینان ، تا آنجا که ممکن است موقعیت‌ها ی اضطراب زا و استرس  زا را از بین ببرید و با خود  مهربان باشید. تعداد تیک ها اغلب با کاهش فشار روحی، تقلیل می‌ یابند.  اگر تیک بیشتر از ۶ ماه طول بکشد یا شدتش به حدی باشد که مانع از انجام کارهای روزمره فرد شود یا در جایی از بدن فرد باشد که رفتار او را مختل سازد یا حرکات تیک آن قدر شدید باشد که فرد را ناراحت سازد مسلماً نیاز به درمان از اهمیت خاصی برخوردار است.

پیآمدهای تیکهای عصبی:

با توجه به شخصیت افراد و شدت تیک پیآمدهای آن نیز متفاوت می باشد. بنابراین افرادی که دارای تیکهای عصبی شدیدتری هستند و همچنین از نظر شخصیتی نیز حساسترند عملکرد اجتماعی آنها تحت تاثیر قرار گرفته و در نتیجه دچار سر خوردگی و گوشه گیری و در نهایت دچار افسردگی می گردند.

درمان تیکهای عصبی با هیپنوتیزم:

برای سهولت درمان، همراه رویکردهای هیپنوتراپی ( هیپنوتیزم درمانی )  و ترکیبی از درمانهای روانشناختی و مشاوره های پزشکی  و دارو درمانی برای درمان تیکهای عصبی پیشنهاد می گردد.

دکتر حریری ، پزشک ، هیپنوتراپیست ( هیپنوتیزم درمان گر )

و عضو انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران

توانا ئی کنترل تیکهای عصبی با هیپنوتیزم بیدار ، تجسم خلاق